Credit Suisse, TÜİK tarafından bugün açıklanan Kasım ayı enflasyon verisi sonrasında ise, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) tahminini 2015 için %8,6’dan %8,5’e ve 2016 için %7,4’ten %7,5’e revize etti.
Kuruluş, gelecek yıl için asgari ücrete yapılması planlanan %30 artış ve bu bağlamdaki olası vergi artışlarının 2016 yıl sonu enflasyon tahminine yönelik yukarı yönlü risk oluşturduğunu belirtti.
Tüketici Fiyat Endeksi, Kasım 2015
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %0,67 arttı
TÜFE’de (2003=100) 2015 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %0,67, bir önceki yılın Aralık ayına göre %8,58, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,10 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,61 artış gerçekleşti.
Aylık en yüksek artış %5,37 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Kasım ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %1, ev eşyasında %0,66, konutta %0,54 ve haberleşmede %0,35 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup %0,78 ile ulaştırma oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Kasım ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde %0,54 ve çeşitli mal ve hizmetlerde %0,28 düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış %13,44 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre eğlence ve kültür (%11,74), çeşitli mal ve hizmetler (%11,37), ev eşyası (%10,50), gıda ve alkolsüz içecekler (%9,51) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Aylık en yüksek artış %1,61 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis)’de oldu
İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %9,45 ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %9 ile TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %8,20 ile TR31 (İzmir) bölgesinde gerçekleşti.
Kasım 2015’te endekste kapsanan 426 maddeden; 49 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 289 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 88 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Kasım 2015
Yurt içi üretici fiyat endeksi aylık %1,42 düştü
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2015 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %1,42 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,06 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %5,25 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %5,33 artış gösterdi.
TÜİK’in konuya ilişkin yayınladığı açıklamasında;
“Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %1,55 arttı
TÜFE’de (2003=100) 2015 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %1,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,86, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,58 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,69 artış gerçekleşti.
Aylık en yüksek artış %11,43 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada %1,40, ev eşyasında %1,39, çeşitli mal ve hizmetlerde %1,05 ve eğitimde %1,03 artış gerçekleşti.
Aylık düşüş gösteren tek grup %0,01 ile alkollü içecekler ve tütün oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan sadece alkollü içecekler ve tütün grubunda %0,01 oranında düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış %13,77 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler (%11,57), eğlence ve kültür (%10,86), ev eşyası (%10,72), gıda ve alkolsüz içecekler (%8,69) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Aylık en yüksek artış %2,25 ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale)’de oldu
İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %9,06 ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %8,29 ile TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %8,28 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgesinde gerçekleşti.
Ekim 2015’te endekste kapsanan 426 maddeden; 50 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 296 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 80 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti” ifadelerine yer verildi.
Çin’de Ağustos ayında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) beklenenden daha fazla gerilerken üretici fiyatları endeksindeki (ÜFE) ardarda düşüş 43. ayına girerek dünyanın ikinci büyük ekonomisinde deflasyonist baskı bulunduğu yönündeki endişeleri arttırdı.
Ulusal İstatistik Bürosu’nun açıkladığı veriye göre Eylül ayında TÜFE % 1.6 arttı. Piyasada Ağustos ayında % 2.0 artan TÜFE’nin % 1.8 artacağı beklentisi mevcuttu.
Öte yandan Eylül ayında ÜFE beklentilere paralel bir şekilde geçen yıla göre % 5.9 gerileyerek, 2009 finansal krizinden sonraki en büyük düşüşünü kaydetti.
Bankanın enflasyon değerlendirmesinde konu ile ilgili olarak,
“Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,89 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,81 puan artarak yüzde 7,95 olmuştur. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları sırası ile 0,43 ve 0,57 puan artarak yüzde 8,26 ve 8,23’e yükselmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Eylül ayında katkısı yatay seyreden hizmet grubu hariç tüm alt grup katkılarının arttığı gözlenmiştir. Alt gruplar arasında en belirgin katkı artışı sırası ile 0,35 ve 0,24 puan ile temel mallar ve gıda gruplarından kaynaklanmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimlerinde bu dönemde yukarı yönlü bir hareket gözlenmiştir. Bu görünümde, Türk lirasındaki birikimli değer kaybının yansımalarıyla ana eğiliminde bozulma gözlenen temel mal grubu belirleyici olmuştur. Hizmet grubunun ana eğilimi ise yataya yakın seyrederek yüksek seviyesini korumuştur.
Eylül ayında hizmet fiyatları yüzde 0,79 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan azalarak yüzde 8,54’e düşmüştür. Bu dönemde yıllık enflasyon, haberleşme ve diğer hizmetlerde yükselirken kira grubunda yatay bir seyir izlemiş, buna karşılık ulaştırma ve lokanta otellerde gerilemiştir. Petrol fiyatlarının gelmiş olduğu düşük seviyelere bağlı olarak ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi sürmüştür. Lokanta otel grubundaki yüksek oranlı fiyat artışları bir önceki aya kıyasla hız kesmekle birlikte devam etmiştir.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Eylül ayında 1,37 puanlık artışla yüzde 7,94’e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon, giyim grubunda gerilerken kalan gruplarda artmıştır. Türk Lirasındaki değer kaybının birikimli etkilerine bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları aylık bazda yüzde 2,68 oranında artmıştır. Dayanıklı mal grubunda otomobil ile beyaz eşya fiyatlarında sırasıyla yüzde 3,94 ve 4,28 ile belirgin oranlarda artış gözlenmiştir. Giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda ise fiyatlar aylık bazda hızlı bir artış kaydetmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7,78’e yükselmiştir. Giyim grubu fiyatlarında sezon indirimleri geçen dönemlere kıyasla yüksek olmuş ve yıllık enflasyon yüzde 4,31’e gerilemiştir. Sonuç olarak Eylül ayı, Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem olmuştur.
Enerji fiyatları Eylül ayında yüzde 0,53 oranında artmıştır. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak yüzde 0,92 oranında yükselen akaryakıt fiyatları belirleyici olmuştur. Haziran ayından bu yana gerilemekte olan yıllık enerji enflasyonu bu dönemde yaklaşık 0,7 puanlık artışla yüzde 1,95 oranına yükselmiştir.
Eylül ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,02 puan artışla yüzde 10,73 olmuştur. Bu gelişmede işlenmemiş gıda fiyatları etkili olurken işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi sürmüştür. Bu dönemde işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu 2,40 puan artışla yüzde 13,23’e yükselmiştir. Bu gelişmede başta meyve olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatlarının etkisi hissedilmiştir. Uzun bir süredir yükseliş eğiliminde olan kırmızı et fiyatları alınan tedbirlerin de etkisi ile Eylül ayında yataya yakın bir seyir izlemiştir. İşlenmiş gıda fiyatları ise son iki aya kıyasla daha düşük bir oranda artmıştır. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 11,56’ya, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise 0,84 puan artışla yüzde 6,36’ya yükselmiştir.
Yurtiçi Üretici Fiyatları
Yurt içi üretici fiyatları Eylül ayında yüzde 1,53 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 6,92’ye yükselmiştir. Bu dönemde Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak imalat sanayi fiyatlarında artış gözlenmiştir. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 7,34’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 9,24’e yükselmiştir.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Eylül ayında dayanıksız tüketim malları hariç tüm alt gruplarda belirgin fiyat artışları gözlenmiştir. Dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki aylık yüzde 2,95’lik artışta mücevherat ve ev aletleri imalatı fiyatları belirleyici olmuştur. Ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 1,98 oranında artarken Türk lirasındaki değer kaybının etkisi grup genelinde hissedilmiştir. Sermaye malı imalatındaki yüzde 2,57 oranındaki aylık fiyat artışında ise motorlu kara taşıtları ve “diğer özel amaçlı makine” fiyatları ön plana çıkmıştır. Sonuç olarak, Eylül ayında tüketici enflasyonu üzerinde maliyet yönlü baskılar belirginleşmiştir.” İfadelerine yer verildi.
Yurt içi üretici fiyat endeksi aylık %1,53 arttı
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2015 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,53 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,81 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,92 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %5,92 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,26 düşüş, imalat sanayi sektöründe %1,54 artış, elektrik ve gaz sektöründe %2,51 artış ve su sektöründe %0,42 artış olarak gerçekleşti.
En yüksek aylık artış diğer mamul eşyalarda gerçekleşti
Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; diğer mamul eşyalar (%5,13), metal cevherleri (%3,84), temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları (%3,47) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz (%-13,20), basım ve kayıt hizmetleri (%-0,94) ve gıda ürünleri (%-0,58) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.
Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2015 yılı Eylül ayında en yüksek aylık ve yıllık artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %0,89 arttı
TÜFE’de (2003=100) 2015 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,89, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,21, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,95 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,80 artış gerçekleşti.
Aylık en yüksek artış %1,93 ile iki grupta gerçekleşti
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Eylül ayında aylık en yüksek artış %1,93 ile ulaştırma ve çeşitli mal ve hizmetlerde oldu. Bununla birlikte, endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,24, ev eşyasında %1,16 ve eğlence ve kültürde %1,16 artış gerçekleşti.
Aylık düşüş gösteren tek grup %2,76 ile giyim ve ayakkabı oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan sadece giyim ve ayakkabı grubunda %2,76 oranında düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış %13,99 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler (%11,23), gıda ve alkolsüz içecekler (%10,73), eğlence ve kültür (%10,38), ev eşyası (%9,42) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Aylık en yüksek artış %1,21 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır)’de oldu
İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %7,55 ile TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %8,80 ile TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %8,54 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgesinde gerçekleşti.
Eylül 2015’te endekste kapsanan 426 maddeden; 62 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 275 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 89 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
Aylık en yüksek reel getiri Euro’da gerçekleşti
En yüksek aylık reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksine (ÜFE) göre %5,72, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) göre ise %6,33 oranlarıyla Euro’da gerçekleşti.
ÜFE Karşısında Yatırım Araçları
Amerikan Doları %4,53 ve külçe altın %3,29 oranında reel getiri sağladı.
Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksi %6,63, Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %1,74 ve mevduat faizi %0,57 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde ise Amerikan Doları %5,13 ve külçe altın %3,88 oranında reel getiri sağlarken, BIST_100 Endeksi %6,10 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri %1,18 oranında yatırımcısına kaybettirdi.
Üç Aylık Dönemde ABD Doları Zirverde
Amerikan Doları üç aylık değerlendirmede; ÜFE’ ye göre %6,79, TÜFE’ye göre ise %7,80 oranıyla yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu.
BIST 100 Endeksi Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %11,15, TÜFE ile indirgendiğinde ise %10,30 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.
Yıllık değerlendirmede de en yüksek reel getiri Amerikan Doları’nda gerçekleşti
Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde Amerikan Doları; ÜFE’ye göre %24,34, TÜFE göre ise %23,26 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı.
Diğer taraftan, BIST 100 Endeksi ÜFE’ye göre %9,42, TÜFE’ye göre ise %10,21 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.
